KSEEB 10TH SS ONLINE QUIZ 4.म्हैसूरचे वडेयर आणि ब्रिटिशांविरुद्ध कर्नाटकातील संघर्ष

 CLASS - 10 

MEDIUM  - MARATHI 

SUBJECT - SOCIAL SCIENCE

SYLLABUS - KARNATAKA STATE 

 ONLINE QUIZ 

4.म्हैसूरचे वडेयर आणि ब्रिटिश विरोध :

    कर्नाटकाच्या इतिहासात म्हैसूरचे वडेयर घराणे आणि ब्रिटिशांविरुद्ध झालेले संघर्ष यांना विशेष महत्त्व आहे. विजयनगर साम्राज्याच्या पतनानंतर वडेयरांनी म्हैसूरचे वैभव पुनर्स्थापित केले. हैदर अली आणि टिपू सुलतान यांनी ब्रिटिश सत्तेला धारातीर्थ घालण्यासाठी अनेक युद्धे लढली. धोंडिया वाघ, राणी चेन्नम्मा, संगोळ्ळी रायण्णा, अमरसुळ्याचे बंड, हलगलीच्या बेरडांसारख्या वीरांनीही स्वातंत्र्यासाठी आपले प्राण अर्पण केले.  

    सध्याचे कर्नाटक राज्य, एकीकरणापूर्वी अनेक लहान-मोठ्या संस्थानांमध्ये विभागलेले होते. अठराव्या शतकाच्या उत्तरार्धात, ब्रिटिशांनी केवळ राजकीय वर्चस्व मिळवण्यावरच लक्ष केंद्रित केले नाही, तर त्यांनी आपल्या फायद्यासाठी येथील शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांचे आर्थिक शोषण करण्यास सुरुवात केली. यामुळे संपूर्ण कर्नाटकात एक प्रकारची असुरक्षिततेची भावना निर्माण झाली आणि स्थानिक राजांनाही आपले अस्तित्व धोक्यात आले आहे, असे वाटू लागले. या परिस्थितीतूनच कर्नाटकातील अनेक भागांमध्ये ब्रिटिशांविरुद्ध बंडखोरी झाली. सुरुवातीच्या काळात, येथील राजे आणि जमीनदार एकजूट न होता आपापल्या परीने ब्रिटिशांविरुद्ध लढले. या ब्लॉगपोस्टमध्ये आपण म्हैसूरचे वडेयर घराणे आणि ब्रिटिशांविरुद्ध कर्नाटकात झालेल्या महत्त्वपूर्ण संघर्षांचा अभ्यास करणार आहोत.

2. म्हैसूरचे वडेयर

विजयनगर साम्राज्याच्या पतनानंतर वडेयर घराण्याची स्थापना झाली. यदुराय यांनी या घराण्याची सुरुवात केली. राजा वडेयर आणि चिक्कदेवराज वडेयर हे या घराण्यातील महत्त्वाचे शासक होते. त्यांनी धार्मिक, प्रशासकीय व लष्करी क्षेत्रात मोठे योगदान दिले.

कमिशन राजवट (1831-1881)

ब्रिटिशांनी म्हैसूरवर थेट नियंत्रण घेतले. मार्क कब्बन आणि एम.बी. बोरिंग यांचा कार्यकाळ महत्त्वाचा ठरला. शेवटी, 1881 मध्ये वडेयरांना पुन्हा सत्ता मिळाली.

दहावे चामराजेंद्र वडेयर व चौथे कृष्णराज वडेयर

या काळात म्हैसूरमध्ये रेल्वे, शिक्षण, सिंचन, वीज प्रकल्प, उद्योग आणि साहित्य-कलांचे मोठे योगदान झाले. चौथ्या कृष्णराज वडेयर यांना महात्मा गांधींनी "राजर्षी" म्हणत.

जयचामराज वडेयर

स्वातंत्र्यानंतर जयचामराज वडेयर हे म्हैसूरचे अंतिम महाराजा व नंतर राज्यपाल झाले. ते विद्वान, साहित्यिक आणि संगीततज्ञ होते.

ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध संघर्ष

हैदर अली व त्यांचा मुलगा टिपू सुलतान यांनी इंग्रजांविरुद्ध चार अँग्लो-म्हैसूर युद्धांमध्ये धैर्याने लढा दिला. विशेषतः टिपू सुलतान यांना “भारताचा वाघ” म्हणून ओळखले जाते.

या सर्व ऐतिहासिक घटनांवर आधारित  ऑनलाइन चाचणी आम्ही आयोजित करत आहोत. खालील प्रश्नांची उत्तरे देऊन तुमचे ज्ञान चाचण्याची ही चांगली संधी आहे.  

पाठावर आधारित 15 बहुपर्यायी प्रश्नांची (MCQ) सराव चाचणी दिली आहे. प्रत्येक प्रश्नास चार पर्याय दिले असून बरोबर उत्तर चिन्हांकित केले आहे.

**#म्हैसूरवडेयर #ब्रिटिशविरोध #कर्नाटकइतिहास #ऑनलाइनप्रश्नोत्तरी**