कर्नाटक राज्य पाठ्यक्रम
माध्यम - मराठी
विषय - परिसर अध्ययन
नमूना प्रश्नोत्तरे
पाठ 7. जलप्रदूषण - संरक्षण
पाठातील प्रश्नांची उत्तरे
येथे पाण्याचे दोन ग्लास आहेत. यातील कोणत्या
ग्लासमधील पाणी तू पिशिल? का?
उत्तर:
मी
उजवीकडील ग्लासमधील पाणी पियेन. कारण ते पाणी स्वच्छ दिसत आहे. डावीकडील पाणी गढूळ
दिसत आहे आणि गढूळ पाणी पिण्यासाठी चांगले नसते.
- तुझ्या घरात पिण्यासाठी, स्वयंपाकासाठी लागणारे पाणी मोठी माणसे कोठून आणतात?
उत्तर - आमच्या घरात पिण्यासाठी आणि स्वयंपाकासाठी
लागणारे पाणी नळाने येते. काही ठिकाणी विहिरीतून किंवा बोअरवेलमधूनही पाणी काढले
जाते.
तुमच्या गावातील अथवा परिसरातील पाण्याचे
स्त्रोत कोणते. ते जर प्रदूषित आहेत तर वडिलधाऱ्यांशी अथवा शिक्षकाशी चर्चा करून
प्रदूषणाची कारणे जाणून घेऊन खालील तक्ता पूर्ण कर.
(टीप: ही उत्तरे उदाहरणादाखल
आहेत. विद्यार्थ्याने आपल्या परिसरातील माहितीनुसार ही उत्तरे भरावीत.)
|
पाण्याचे स्त्रोत |
प्रदूषित आहे / नाही |
जर प्रदूषित आहे तर त्याचे कारण |
|
विहीर |
आहे |
लोक विहिरीजवळ कपडे धुतात, कचरा टाकतात. |
|
नदी |
आहे |
कारखान्यांमधून दूषित पाणी येते, लोक कचरा टाकतात. |
|
नळ (नगरपालिका पाणी) |
नाही |
नगरपालिका पाणी शुद्ध करून पुरवते. |
|
बोअरवेल |
नाही |
हे पाणी भूगर्भातून येते, त्यामुळे सहसा शुद्ध असते. |
- गटारीच्या पाण्यात खेळू नका असे आजी का सांगत आहे?
उत्तर - गटारीच्या पाण्यात खेळू नका असे आजी सांगते, कारण गटारीचे पाणी खूप घाणेरडे असते. त्यात जंतू असतात आणि ते
जंतू आपल्याला आजारी पाडू शकतात.
- रमेशला कॉलरा रोग कशामुळे झाला असेल? विचार करून लिही.
उत्तर - रमेशला कॉलरा दूषित पाणी प्यायल्यामुळे झाला असेल. कॉलरा हा दूषित पाण्यामुळे
होणारा रोग आहे.
- दूषित पाण्यापासून होणारे इतर रोग कोणते ते तुझ्या
शिक्षकांकडून आणि वडिलधाऱ्यांकडून जाणून घे आणि लिही.
उत्तर - दूषित पाण्यापासून होणारे इतर रोग म्हणजे
टायफाइड, कावीळ, जुलाब आणि अतिसार.
- पाण्यापासून होणाऱ्या रोगावर कोणते प्रथमोपचार करावेत
याबाबत डॉक्टर, वडीलधारी
माणसे आणि शिक्षकाबरोबर चर्चा कर.
उत्तर - पाण्यापासून होणाऱ्या रोगांवर प्रथमोपचार
म्हणून, जुलाब आणि उलटी झाल्यास
रुग्णाला लगेच ORS (ओरल रिहायड्रेशन सोल्युशन) द्यावे.
त्याला स्वच्छ आणि उकळून थंड केलेले पाणी प्यायला द्यावे. डॉक्टरांना लगेच
दाखवावे.
- ओ.आर.एस् विषयी शिक्षकाकडून जाणून घे. ओ.आर. एस् चे
सेवन केल्याने होणारे फायदे कोणते यांची यादी कर.
उत्तर - ओ.आर.एस. म्हणजे शरीरातील पाण्याची आणि क्षारांची कमतरता भरून काढणारे औषध.
ओ.आर.एस. चे सेवन केल्याने होणारे फायदे:
1. जुलाब आणि उलट्यांमुळे शरीरातील कमी झालेले
पाणी आणि क्षार परत मिळतात.
2. शरीराला आलेला थकवा कमी होतो.
3. रुग्णाला ताकद मिळते.
4. मृत्यूचा धोका कमी होतो.
- दूषित पाणी शुद्ध कसे करावे हे वडीलधाऱ्यांकडून जाणून
घेऊन येथे लिही.
उत्तर - दूषित पाणी शुद्ध करण्याचे अनेक सोपे मार्ग आहेत:
1. पाणी उकळणे: पाणी 10-15 मिनिटे उकळल्याने त्यातील जंतू मरतात.
2. पाणी गाळणे: स्वच्छ कापडाने किंवा फिल्टरने पाणी गाळून
त्यातील कचरा काढता येतो.
3. क्लोरीनच्या गोळ्या वापरणे: पाण्याच्या दुकानात मिळणाऱ्या क्लोरीनच्या
गोळ्या टाकून पाणी जंतूमुक्त करता येते.
- तुझ्या गावातील पाण्याचे स्त्रोत प्रदूषित का झालेत
त्याची कारणे तू समजून घेतला आहेस. पाण्याचे हे होणारे प्रदूषण थांबवण्यासाठी
घेता येणारे प्रतिबंधक उपाय लिही.
उत्तर - पाण्याचे प्रदूषण थांबवण्यासाठी घेता येणारे उपाय:
1. नदी, तलाव किंवा विहिरीजवळ कपडे धुणे, भांडी
घासणे किंवा जनावरे धुणे टाळावे.
2. घरातील कचरा आणि सांडपाणी नदी किंवा तलावात
सोडू नये.
3. शौचालये पाण्याच्या स्त्रोतांपासून दूर
असावीत.
4. कारखान्यांमधील दूषित पाणी शुद्ध केल्याशिवाय
पाण्यात सोडू नये.
5. शेतीत रासायनिक खतांचा आणि कीटकनाशकांचा वापर
कमी करावा.
- तुझ्या घरातील अथवा शाळेतील वापरले जाणारे पाणी
प्रदूषित होणार नाही यासाठी तू कोणते प्रयत्न करशील याचा विचार करून लिही.
उत्तर - माझ्या घरातील आणि शाळेतील पाणी प्रदूषित
होणार नाही यासाठी मी खालील प्रयत्न करेन:
1. पाण्याच्या नळाला नेहमी बंद ठेवीन, पाणी वाया जाऊ देणार नाही.
2. पाण्याच्या टाक्या नेहमी झाकून ठेवीन.
3. पाण्याच्या भांड्यात हात न घालता स्वच्छ
पळीने पाणी काढेन.
4. शाळेत किंवा घरी कुठेही कचरा दिसल्यास तो
कचराकुंडीत टाकेन, पाण्यात नाही.
5. सर्वांना पाणी स्वच्छ ठेवण्याचे महत्त्व
सांगेन.
टिप्पणी पोस्ट करा