7वी LBA SS नमुना प्रश्नपत्रिका 15,16,22

पाठ आधारित मूल्यमापन नमुना प्रश्नपत्रिका

दिनांक: 14.08.2025 रोजीच्या सुधारित परिपत्रकानुसार -

1.  पाठ-आधारित मूल्यमापनासाठी इयत्ता 1 ते 5 वीसाठी 15 गुण आणि इयत्ता 6 ते 10 वी साठी 20 गुण विचारात घ्यावे.
2.  भाषा विषयामध्ये प्रत्येक पाठ-आधारित मूल्यमापनासाठी एक पाठ आणि एक कविता विचारात घ्यावी.
3. इयत्ता 6 ते 10 वीच्या समाज विज्ञान विषयामध्ये प्रत्येक 3 पाठांनंतर एक पाठ-आधारित मूल्यमापन करावे.
4. इयत्ता 1 ते 5 वीच्या पाठ-आधारित मूल्यमापनासाठी 10 गुणांची लेखी आणि 05 गुणांची तोंडी परीक्षा घ्यावी. एकूण 15 गुणांसाठी वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्न समाविष्ट असलेली प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ-आधारित मूल्यमापन (Unit Test) करावे आणि SATS सॉफ्टवेअरमध्ये त्याची नोंद करावी.
5. इयत्ता 6 आणि 7 वीच्या पाठ-आधारित मूल्यमापनासाठी 20 गुणांसाठी LBA प्रश्न बँकेतील वस्तुनिष्ठ आणि वर्णनात्मक प्रश्न असलेली प्रश्नपत्रिका तयार करून लेखी पाठ-आधारित मूल्यमापन (Unit Test) करावे आणि SATS सॉफ्टवेअरमध्ये त्याची नोंद करावी.

इयत्ता - 7वी

विषय - समाज विज्ञान

गुण - 20

भाग - 2 

पाठ: 15.सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा

16.भारताचे पहिले स्वातंत्र्य युद्ध (१८५७-५८)

22. न्यायांग

 abc

```html

पाठ आधारित मूल्यमापन नमुना प्रश्नपत्रिका

इयत्ता - 7वी विषय - समाज विज्ञान

गुण: 20

पाठ: 15.सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा, 16.भारताचे पहिले स्वातंत्र्य युद्ध (१८५७-५८), 22. न्यायांग

Question Paper Blueprint (गुण: 20)

Question Type	No. of Questions	Marks per Question	Total Marks
Multiple Choice Questions (MCQ)	3	1	3
Very Short Answer (VSA)	3	1	3
Short Answer (SA)	2	3	6
Long Answer (LA)	2	2	4
Very Long Answer (VLA)	1	4	4
Total Questions: 11			Total Marks: 20

Difficulty Distribution: Easy (44% $\approx$ 9 Marks), Average (40% $\approx$ 8 Marks), Difficult (16% $\approx$ 3 Marks)

---

प्रश्न

I. खालील प्रश्नांची खाली दिलेल्या पर्यायांमधून योग्य उत्तर निवडा. (3 x 1 = 3 Marks)

1. समानतेच्या घटकांना प्रोत्साहन देणारे एक नवीन जाणीव कोणत्या सामाजिक किंवा धार्मिक चळवळीच्या नावाने ओळखली जाते? (सोपे)

1. सामाजिक चळवळ
2. धार्मिक चळवळ
3. पुनर्जागरण चळवळ 8]
4. मानवतावाद

2. त्यांनी 1857 च्या उठावाला भारताचे पहिले स्वातंत्र्ययुद्ध मानले. (सरासरी)

1. व्ही.डी. सावरकर 132]
2. जवाहरलाल नेहरू
3. पट्टभी सीतारामय्या
4. ब्रिटिश

3. हे आपल्या देशातील सर्वोच्च न्यायालय आहे. (सोपे)

1. उच्च न्यायालय
2. सर्वोच्च न्यायालय 196]
3. जिल्हा न्यायालय
4. दंडाधिकारी न्यायालय

---

II. खालील प्रश्नांची एका वाक्यात उत्तरे द्या. (3 x 1 = 3 Marks)

4. भारतीय पुनर्जावरणाचे जनक कोणाला म्हणतात? (सोपे)

उत्तर: राजा राम मोहन राय यांना भारतीय पुनर्जागरणाचे जनक म्हणतात. 94, 263]

5. 1857 मध्ये ब्रिटिशांविरुद्ध बंड करणारा पहिला भारतीय सिपाही कोण होता? (सोपे)

उत्तर: 1857 मध्ये ब्रिटिशांविरुद्ध बंड करणारा पहिला भारतीय सिपाही मंगल पांडे होता. 139, 288]

6. सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांचे निवृत्तीचे वय किती आहे? (सोपे)

उत्तर: सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांचे निवृत्तीचे वय 65 वर्षे आहे. 202, 326]

---

III. खालील प्रश्नांची उत्तरे 2-3 वाक्यात लिहा. (2 x 3 = 6 Marks)

7. लोक अदालती न्यायात होणारा विलंब रोखण्यासाठी कशी मदत करतात? (कठीण)

उत्तर: लोक अदालत ही तडजोडीद्वारे वाद जलद आणि कमी खर्चात सोडवण्यासाठी सरकारने स्थापन केलेली एक प्रणाली आहे. याचे निर्णय न्यायालयाच्या निकालांसारखेच असतात आणि ते अंमलात आणण्यायोग्य असतात. लोक अदालतीचे निर्णय अंतीम आणि दोन्ही पक्षांवर बंधनकारक असतात, ज्यामुळे वेळ, पैसा आणि श्रम वाचतात.

8. प्रार्थना समाजातील प्रमुख नेत्यांची नावे सांगा. (सरासरी)

उत्तर: बाळ वागले, एम.जी. चंदावरकर, आणि महादेव गोविंद रानडे हे प्रार्थना समाजाचे प्रमुख समाज सुधारक होते. 270]

---

IV. खालील प्रश्नांची उत्तरे 4-5 वाक्यात लिहा. (2 x 2 = 4 Marks)

9. 1857 च्या उठावाचे तात्काळ कारण काय होते? (सरासरी)

उत्तर: 1857 च्या उठावाचे तात्काळ कारण 'एनफिल्ड रायफल्स' हे होते, जे ब्रिटिशांनी नवीन मॉडेल म्हणून सादर केले होते. 160, 292] अशी अफवा पसरली होती की या रायफलच्या काडतुसांवर डुक्कर आणि गायीच्या चरबीचे ग्रीस लावले जाते. काडतुसे तोंडातून चावावी लागत असल्याने हिंदू आणि मुस्लिम सैनिकांच्या धार्मिक भावना दुखावल्या गेल्या. ज्या सैनिकांनी ती वापरण्यास नकार दिला, त्यांना शिक्षा झाली.

10. मुस्लिम समुदायाच्या सुधारणांमध्ये सर सय्यद अहमद खान यांचे योगदान काय होते? (सरासरी)

उत्तर: सर सय्यद अहमद खान यांनी बहुपत्नीत्व, घटस्फोट आणि पडदा पद्धतीसारख्या प्रथांना विरोध केला. त्यांनी मुस्लिमांमध्ये इंग्रजी शिक्षणाला चालना दिली. त्यांनी वैज्ञानिक आणि साहित्यिक कृतींचे उर्दूमध्ये भाषांतर करण्यासाठी 'ट्रान्सलेशन सोसायटी' सुरु केली. त्यांनी 'अलिगड इन्स्टिट्यूट गॅझेट'द्वारे वैज्ञानिक विचारसरणीचा प्रसार केला.

---

V. खालील प्रश्नांची उत्तरे 4-5 वाक्यात लिहा. (1 x 4 = 4 Marks)

11. न्यायालयाचे दोन प्रकार आणि त्यांची कार्ये कोणती आहेत? (कठीण)

उत्तर: दोन प्रकारचे कनिष्ठ न्यायालय आहेत: दिवाणी न्यायालये आणि फौजदारी न्यायालये.

• दिवाणी न्यायालये: मालमत्ता, पैसे आणि करारांशी संबंधित वाद हाताळतात.
• फौजदारी न्यायालये: खून, चोरी, दरोडा यांसारख्या गंभीर गुन्ह्यांशी संबंधित प्रकरणे हाताळतात.
• न्यायालय व्यक्तीमधील आणि व्यक्ती आणि सरकारमधील वाद ऐकतात आणि त्यावर निर्णय देतात.
• नागरिकांचे जीवन, मालमत्ता आणि हक्कांचे रक्षण करण्यात न्यायालय महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

टीप: सर्व प्रश्नांची उत्तरे देणे अनिवार्य आहे.