सर्वेक्षकांची कर्तव्ये व जबाबदार- सामाजिक आणि शैक्षणिक सर्वेक्षण

 सामाजिक आणि शैक्षणिक सर्वेक्षण:2025

सर्वेक्षकांची कर्तव्ये व जबाबदारी

 

सामाजिक आणि शैक्षणिक सर्वेक्षण 2025-26

📍 उद्देश्य

• राज्यातील सर्व वर्ग/जातींची सामाजिक, शैक्षणिक आणि आर्थिक स्थिती जाणून घेण्यासाठी सर्वेक्षणाद्वारे सर्वसमावेशक आकडेवारी गोळा करणे.
• सर्वेक्षणामध्ये वापरल्या गेलेल्या विविध निकषांच्या आधारे, गोळा केलेल्या आकडेवारीच्या पार्श्वभूमीवर, मागासलेल्या वर्गांना ओळखणे आणि त्यांच्या विकासासाठी कार्यक्रम तयार करणे. 📋

सर्वेक्षणाची तारीख

• हे सर्वेक्षण 🗓️ 22-09-2025 ते 07-10-2025 पर्यंत संपूर्ण राज्यात, सर्व जिल्ह्यांमध्ये केले जाईल.

घरांची यादी आणि ओळख

• घरांची यादी करणे, ब्लॉक्स ओळखणे आणि घरे वाटून देण्याचे काम आधीच सुरू झाले आहे. ऊर्जा विभागाच्या मीटर रीडर्सद्वारे प्रत्येक घराला यूएचआयडी (UHID) तपशीलासह स्टिकर्स लावण्याची कार्यवाही केली जात आहे.
• हे काम जिओ-टॅग (Geo-tag) केले जात आहे. 🗺️
• हे स्टिकर काढू नये. त्यावर "कर्नाटक राज्य मागासवर्गीय आयोग, बेंगळूरू (Karnataka State Backward Classes Commission, Bengaluru)" असा उल्लेख आहे.
• त्यावर सर्वेक्षण आयडी (SURVEY ID) आणि यूएचआयडी (UHID) क्रमांक आहेत.
• मदतीसाठी 📞 8050770004 हा हेल्पलाइन क्रमांक दिलेला आहे.

पर्यवेक्षकाशी संपर्क साधा

• सर्वेक्षण कार्य सुरू करण्यापूर्वी त्या भागातील ज्येष्ठ/प्रमुख व्यक्तींशी संपर्क साधा आणि त्यांचे अनुभव व सहकार्य घ्या. 🙏
• माहिती भरण्यासाठी मोबाईल ॲपचा वापर करावा. त्यासाठी अँड्रॉइड स्मार्टफोनचा (Android mobile smart phone) वापर केला जाईल. प्रशिक्षणादरम्यान तुमच्या फोनमध्ये ॲप व्यवस्थित इन्स्टॉल केले आहे की नाही, याची खात्री करा. 📱
• जी व्यक्ती माहिती पुरवत आहे, तिचा योग्य सन्मान करा. 😊
• आकडेवारी नोंदवताना, नमुन्यात दिलेल्या बॉक्समध्ये (space) काळजीपूर्वक क्लिक करून नोंद करा.
• जर मोबाईल ॲपमध्ये काही विसंगती आढळल्यास, त्या तुमच्या अधिकारी किंवा पर्यवेक्षकाच्या निदर्शनास आणून द्या.

⚠️ महत्त्वाची सूचना: सर्वेक्षण मोबाईल ॲपमध्ये केले जाणार असल्याने, तुमचा चांगल्या स्थितीत असलेला अँड्रॉइड मोबाईल आणि चार्जर सोबत घेऊन जा. 🔋

ज्या भागात मोबाईल नेटवर्कची समस्या आहे, तिथे कॉम्प्युटर आणि इंटरनेटसारख्या आवश्यक उपकरणांचा वापर करून सर्वेक्षण योग्य प्रकारे करण्याची व्यवस्था करावी. 💻

सर्वेक्षक आणि पर्यवेक्षकांची नेमणूक आणि प्रशिक्षण

• जिल्हाधिकाऱ्यांच्या स्तरावर सर्वेक्षक आणि पर्यवेक्षकांची नेमणूक करण्यात आली आहे.
• शालेय शिक्षण विभागाने जिल्हावार शिक्षकांचा तपशील दिला आहे. आवश्यक असल्यास इतर विभागांतील सरकारी कर्मचाऱ्यांना सर्वेक्षणासाठी नियुक्त करावे.
• नियुक्त केलेल्या सर्वेक्षकांचा तपशील पोर्टलवर अपलोड करावा. 📤
• प्रत्येक 10 ब्लॉक्ससाठी एका पर्यवेक्षकाची नेमणूक करावी.

सर्वेक्षक आणि पर्यवेक्षकांचे प्रशिक्षण

• प्रत्येक 50 सर्वेक्षकांसाठी एका मास्टर ट्रेनरने प्रशिक्षण देण्याची कार्यवाही करावी.
• सर्वेक्षकांसाठी दोनदा प्रशिक्षण 12-09-2025 ते 19-09-2025 या कालावधीत आयोजित करावे.
• प्रशिक्षण शैक्षणिक क्लस्टर स्तरावर शालेय वेळेनंतर आयोजित करावे.
• सर्व सर्वेक्षकांना माहिती देण्यासाठी एक ट्रेनिंग ॲप विकसित केले जाईल आणि 10-09-2025 पर्यंत सर्व सर्वेक्षकांना ते उपलब्ध करून दिले जाईल.
• सर्वेक्षकांना सरकारने निश्चित केलेल्या दराने मानधन दिले जाईल. 💰

सर्वेक्षकांची भूमिका आणि जबाबदाऱ्या

• 'सर्वेक्षण पुस्तिका 2025' सविस्तर वाचावी. 📖
• कुटुंबाची माहिती वास्तववादी आणि प्रामाणिकपणे भरावी. ✅
• सर्वेक्षणासाठी दिलेल्या क्षेत्राची व्याप्ती समजून घ्यावी.
• नेमणूक पत्र आणि ओळखपत्र सोबत ठेवणे अनिवार्य आहे. 🆔
• सर्वेक्षकांनी सर्वेक्षण करताना हसऱ्या चेहऱ्याने आणि सौजन्याने कुटुंबातील सदस्यांशी वागावे. 😊

सर्वेक्षकांचे कार्यभार

• सर्वेक्षण ब्लॉक मध्ये सामान्यतः 140 ते 150 कुटुंबे असतात.
• सर्वेक्षण दिवस: 16 🗓️
• सर्वेक्षण कार्य व्यवस्थित आणि पद्धतशीरपणे करावे.

सर्वाधिक महत्त्वाचे

• भटक्या, अर्ध-भटक्या वस्त्या आणि झोपडपट्ट्यांमधील प्रत्येक कुटुंबाचे सर्वेक्षण करणे अनिवार्य आहे.
• 10-09-2025 ते 19-09-2025 पर्यंत घरोघरी जाऊन सर्वेक्षण नमुन्यांद्वारे प्रसिद्धी करावी. 📢
• तालुका पंचायत कार्यकारी अधिकाऱ्यांनी प्रशिक्षणाची जबाबदारी घ्यावी, आणि प्रसिद्धी मोहिमेच्या संयोजकांनी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करावे.
• सर्वेक्षणाबद्दल ऑडिओ क्लिप (ध्वनी फीत) दिली जाईल, ती शहरी आणि ग्रामीण भागातील कचरा संकलन वाहनांवर/घनकचरा व्यवस्थापन वाहनांवर दररोज वाजवण्याची कार्यवाही करावी. 🔊
• वनक्षेत्रात व्हीएओ (VAO) आणि पीडीओ (PDO) यांनी घरांची यादी करण्याचे काम करावे. प्रत्येक घराला यूएचआयडी (UHID) क्रमांक दिला असल्याची खात्री करावी.
• कचरा संकलन करणारे, पाणी पुरवठादार, ग्राम सहाय्यक, व्हीएओ, पीडीओ हे सर्व या कामासाठी जबाबदार आहेत.
• जर कोणत्याही घरावर यूएचआयडी स्टिकर (UHID Sticker) चिकटवलेला नसेल, तर ती बाब तहसीलदारांच्या निदर्शनास आणून द्यावी.

सर्वेक्षणाच्या वेळी कर्तव्ये

• तुमच्या सर्वेक्षण क्षेत्रातील घरांना दिलेल्या ईएससीओएम (ESCOM) वीज मीटरवर आधारित तयार केलेल्या घर क्रमांकांनुसार प्रत्येक घराला भेट द्या.
• कोणत्या दिवशी, कोणत्या घरांचे सर्वेक्षण केले जाणार आहे याची माहिती शक्यतो आधीच गावकऱ्यांना द्या. 🗺️
• पंचायत विकास अधिकारी (PDO), गावाचे ग्राम प्रशासक/ग्राम लेखापाल, पंचायत बिल कलेक्टर, अंगणवाडी सेविका आणि इतरांची मदत घेऊ शकता.
• सर्वेक्षणात कोणत्याही घराला वगळू नये, प्रत्येक घराला भेट देऊन तेथील प्रत्येक कुटुंबाच्या सर्व सदस्यांची माहिती मोबाईल ॲपमध्ये भरा. 📝
• हे सर्वेक्षण करताना सर्वेक्षण ब्लॉकचा अधिकृत भाग असलेल्या कोणत्याही घराला वगळू नका.
• जर एखादे संपूर्ण कुटुंब तात्पुरते अनुपलब्ध असेल, तर सर्वेक्षण कालावधीत पुन्हा भेट द्या.
• अनेक वेळा भेट देऊनही माहिती गोळा करणे शक्य न झाल्यास, तुमच्या पर्यवेक्षकाच्या निदर्शनास आणून द्या आणि त्यांच्या आदेशानुसार कार्यवाही करा.

सर्वेक्षकाची कर्तव्ये (पुढील भाग)

• जेव्हा तुम्ही कोणत्याही कुटुंबाला भेट देता, तेव्हा प्रश्नावली भरण्याची घाई करू नका.
• हसऱ्या चेहऱ्याने आणि सौजन्याने तुम्ही कशासाठी भेट दिली आहे याची माहिती संक्षेपत सांगा आणि तुमची ओळख करून द्या.
• तुम्ही सर्वेक्षण सुरू करण्यापूर्वी तुमचे ओळखपत्र दाखवा. 🆔 मित्रत्वाचे आणि सौजन्यशील वर्तन सर्वेक्षण करण्यासाठी आवश्यक माहिती मिळविण्यात मदत करते.
• कुटुंबाशी संबंधित नसलेल्या व्यक्तीकडून किंवा संस्थांकडून माहिती गोळा करू नका.
• हे घरोघरी जाऊन सर्वेक्षण करण्याचे काम आहे. 🚶‍♂️ माहिती देणारी व्यक्ती (पुरुष किंवा स्त्री) कुटुंबाबद्दल माहिती देण्यासाठी सक्षम आणि सामान्यतः समजूतदार असावी.
• दुर्मिळ परिस्थितीत किंवा लहान मुलांकडून माहिती घेऊ नका.
• सर्वेक्षणादरम्यान, कुटुंबातील सदस्यांशी वाद घालू नका, तर नम्रपणे प्रश्न विचारून माहिती गोळा करा.
• माहिती देणारी व्यक्ती स्त्री असल्यास, तिच्याशी अधिक आदराने वागा. 👩‍🦱

माहिती गोळा करणे आणि नोंदणी करणे

• कुटुंबातील सदस्य माहिती देत असताना संयमाने वागा आणि त्यांनी दिलेली माहिती योग्य प्रकारे नोंदवा.
• ते उत्तर देण्याआधीच इतर प्रश्नांबद्दल विचारू नका.
• सदस्यांनी दिलेली माहिती परिशिष्ट-1 मध्ये दिलेल्या बाबींनुसार आणि निश्चित केलेल्या कोड क्रमांकांनुसार मोबाईल ॲपमध्ये नोंदवा.
• कुटुंबाशी संबंधित माहिती दोन भागांमध्ये गोळा केली पाहिजे. त्यात, कॉलम क्रमांक 1 ते 40 पर्यंत प्रत्येक सदस्याची माहिती आणि कॉलम क्रमांक 40 ते 60 पर्यंत कुटुंबाची एकूण माहिती नोंदवा.
• अनुसूचीमधील सर्व 60 कॉलम्ससाठी सर्वेक्षकांनी माहिती घेणे अनिवार्य आहे. तथापि, कॉलम क्रमांक 10 आणि 11 बद्दल माहिती दिल्यास ती नोंदवा.
• कुटुंबातील जबाबदार सदस्याच्या चौकशीद्वारेच कुटुंबाच्या अनुसूचीनुसार माहिती गोळा केली पाहिजे.
• आवश्यक माहिती स्पष्टपणे सांगू शकणाऱ्या कुटुंबातील कोणत्याही सदस्याकडून तपशील घ्यावा.

सर्वेक्षण पर्यवेक्षक आणि त्यांची कर्तव्ये

• प्रत्येक 10 सर्वेक्षण ब्लॉक्ससाठी एका पर्यवेक्षकाची नेमणूक केली जाईल.
• ते सर्वेक्षकाचे काम सर्वेक्षणाच्या सुरुवातीपासून ते पूर्ण होईपर्यंत सतत आणि जवळून निरीक्षण करतील आणि सर्वेक्षणाचे काम योग्य प्रकारे सुरू आहे याची खात्री करतील.
• सर्वेक्षण संबंधित विषयांमध्ये काही अडचण आल्यास, संबंधित अधिकाऱ्यांशी चर्चा करून त्यावर तोडगा काढतील.
• सर्वेक्षकांनी कुटुंबाच्या अनुसूचीमध्ये गोळा केलेल्या माहितीपैकी 10% कुटुंबांना भेट देऊन नोंदवलेली माहिती योग्य आहे की नाही याची खात्री करतील.
• कुटुंबाच्या अनुसूचीमध्ये सर्वेक्षकांनी योग्य कोड क्रमांक वापरून माहिती योग्य प्रकारे भरली आहे की नाही याची खात्री करावी.
• कोणतेही कुटुंब सर्वेक्षणातून सुटणार नाही याची काळजी घ्यावी.
• जर सर्वेक्षकांनी एखादे घर रिकामे असल्याचे सांगितले, तर पर्यवेक्षकांनी स्वतः भेट देऊन ते रिकामे असल्याची खात्री करावी आणि वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना अहवाल द्यावा.
• सर्वेक्षकांनी वापरलेले सर्व दस्तऐवज गोळा करून कार्यालयात जमा करावे. 📁

सर्वेक्षक/पर्यवेक्षकांनी करावयाच्या गोष्टी

• सर्वेक्षक/पर्यवेक्षकांनी प्रशिक्षणात न चुकता उपस्थित राहावे. 📝
• प्रशिक्षणात दिलेल्या मार्गदर्शक सूचनांचा अभ्यास करावा आणि त्या व्यवस्थित समजून घ्याव्यात.
• प्रशिक्षण केंद्र सोडण्यापूर्वी सर्वेक्षणासाठी आवश्यक असलेले सर्व साहित्य घेण्यास विसरू नका.
• साहित्याची यादी:
• सर्वेक्षण ब्लॉकशी संबंधित आर.आर. (R.R.) क्रमांक आधारित यूएचआयडी (UHID) घर यादी.
• ओळखपत्र (साहित्य यादीसह).
• सर्वेक्षण पुस्तिका.
• सध्याचे सर्वेक्षण 'ई-डिस्ट्रिक्ट' ॲपमध्ये केले जात असल्यामुळे ॲपचा वापर आणि त्यात समाविष्ट असलेल्या विविध पायऱ्या (स्टेप्स) योग्य प्रकारे समजून घ्या.
• सर्वेक्षण सुरू करण्यापूर्वी घराचे जीपीएस (GPS) लोकेशन कॅप्चर (capture) करायला विसरू नका. 📌
• फील्डमध्ये काम करत असताना, आपले ओळखपत्र नेहमी सोबत ठेवा आणि काम करताना गळ्यात घाला.
• घरांच्या सर्वेक्षणाच्या विविध टप्प्यांची चांगली माहिती करून घ्या आणि कामकाजातील विविध क्रियाकलाप पूर्ण करण्यासाठी कार्य वेळापत्रकाचे काटेकोरपणे पालन करा. ⏱️
• तुमच्या सर्वेक्षण ब्लॉकमध्ये फिरून त्याच्या सीमा आणि इतर भू-खुणा ओळखा.
• जर तुम्हाला दिलेला सर्वेक्षण ब्लॉक ओळखण्यात अडचण येत असेल, तर तुमच्या अधिकारी किंवा पर्यवेक्षकाशी संपर्क साधा.
• माहिती भरण्यासाठी मोबाईल ॲपचा वापर करावा. यासाठी अँड्रॉइड मोबाईल स्मार्टफोनचाच उपयोग करा.
• तुमच्या मोबाईल फोनमध्ये सर्वेक्षण व्यवस्थापनाशी संबंधित ॲप इन्स्टॉल केले आहे की नाही, याची प्रशिक्षणादरम्यान खात्री करून घ्या.
• तुम्हाला दिलेले काम पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक माहिती देणाऱ्या व्यक्तींना योग्य तो आदर आणि सन्मान द्या. 😊
• अंक नोंदवताना, नमुन्यात दिलेल्या बॉक्समध्ये (space) येतील अशा प्रकारे काळजीपूर्वक क्लिक करून नोंद करा.
• जर मोबाईल ॲपमध्ये कोणत्याही प्रकारची विसंगती आढळल्यास, ती तुमच्या अधिकारी/पर्यवेक्षकाच्या निदर्शनास आणून द्या.

⚠️ महत्त्वाची सूचना:

• सर्वेक्षण मोबाईल ॲपमध्ये करायचे असल्याने, यासाठी चांगल्या स्थितीत असलेला तुमचा अँड्रॉइड मोबाईल आणि चार्जर सोबत घेऊन जा. 🔋
• ज्या ठिकाणी मोबाईल नेटवर्कची समस्या आहे, तिथे आवश्यक उपकरणे (कंप्युटर आणि इंटरनेट) वापरून सर्वेक्षण व्यवस्थितपणे करण्यासाठी कार्यवाही करावी. 💻

मोबाईल App चा उपयोग करून गणती कशी करावी याबद्दल माहितीसाठी खालील pdf पहा.