CLASS - 9
MEDIUM - MARATHI
SUBJECT - SCIENCE
SYLLABUS - KARNATAKA STATE
QUESTION BANK OF LESSON BASED ASSESSMENT
पाठ आधारित मूल्यमापन प्रश्नावली
प्रकरण 5 – सजीवांचा मूलभूत घटक
अध्ययन निष्पत्ती :
1.
सूक्ष्मदर्शकाची
रचना आणि कार्य समजून घेणे: विद्यार्थ्यांनी
सूक्ष्मदर्शकाचे मुख्य भाग आणि त्यांची कार्ये स्पष्ट करण्यास सक्षम असावे.
2.
पेशीतील
अंगकांचे (Cell organelles) रचना आणि कार्य स्पष्ट करणे: केंद्रक (nucleus), तंतुकणिका (mitochondria), हरितलवके (chloroplasts),
रायबोसोम्स (ribosomes), लायसोसोम्स (lysosomes)
आणि इतर अंगकांची भूमिका समजून घेणे.
3.
आदिकलकेंद्री
(Prokaryotic) आणि दृश्यकेन्द्री (Eukaryotic)
पेशींमधील फरक स्पष्ट करणे: आदिकलकेंद्री आणि दृश्यकेन्द्री पेशींची रचना आणि कार्याची
तुलना व फरक करणे.
4.
पेशी परिवहन
(cellular transport) परासरण (osmosis)
आणि विसरण (diffusion) समजून घेणे.
5.
पेशींमध्ये
ऊर्जा निर्मितीची प्रक्रिया समजून घेणे.
6.
पेशी
विभाजनाचे (cell division) स्पष्टीकरण देणे: समविभाजन (mitosis) आणि अर्धगुणसूत्री विभाजन (meiosis)
या प्रक्रियांचे वर्णन करणे, ज्यात प्रत्येक
अवस्थेचे आणि महत्त्वाचे स्पष्टीकरण देणे.
I. खालील अपूर्ण
विधाने/प्रश्नांसाठी योग्य उत्तर निवडा आणि त्याचे अक्षर लिहा. (1 गुण)
1.
खालीलपैकी
कोणते अंगक पडदा नसलेले (non-membranous) आहे ते ओळखा (मध्यम)
A. रायबोसोम (Ribosome)
B. एंडोप्लाज्मिक रेटिकुलम (Endoplasmic
reticulum)
C. केंद्रक (Nucleus)
D. क्लोरोप्लास्ट (Chloroplast)
2.
वनस्पती
पेशीची भिंत (Plant cell wall) मुख्यतः
कशाने बनलेली असते (सोपे)
A. स्टार्च (Starch)
B. प्रथिने (Protein)
C. सेल्युलोज (Cellulose)
D. लिपिड (Lipid)
3.
केवळ प्राणी
पेशींमध्ये आढळणारे अंगक कोणते आहे (सोपे)
A. सेंट्रिओल्स (Centrioles)
B. रायबोसोम्स (Ribosomes)
C. पेशीची भिंत (Cellwall)
D. लायसोसोम (Lysosome)
4.
पेशींची
आत्मघाती पिशवी (Suicide bag) खालीलपैकी
कोणती आहे (सोपे)
A. रायबोसोम (Ribosome)
B. रिक्तिका (Vacuoles)
C. गॉल्जी उपकरण (Golgi apparatus)
D. लायसोसोम (Lysosome)
5.
अणु आम्ल (nucleic acid) असलेले अपरिभाषित केंद्रकीय
क्षेत्र (undefined nuclear region) याला म्हणतात (मध्यम)
A. न्युक्लेऑईड (Nucleoid)
B. युक्लॉइड (Eucleoid)
C. केंद्रक (Nucleus)
D. केंद्र (Karyon)
6.
गुणसूत्र (Chromosomes) कशाने बनलेले असतात (मध्यम)
A. RNA आणि प्रथिने
B. DNA आणि प्रथिने
C. DNA आणि लिपिड
D. RNA आणि लिपिड
7.
पेशीचे
ऊर्जा चलन (energy currency) हे आहे
(सोपे)
A. NADP
B. ADP
C. DNA
D. ATP
8.
स्वतःचा DNA असलेले अंगक कोणते आहे (मध्यम)
A. तंतुकणिका (Mitochondria) आणि लवके (Plastid)
B. तंतुकणिका (Mitochondria) आणि रायबोसोम (Ribosome)
C. रायबोसोम (Ribosome) आणि लवके (Plastid)
D. यापैकी काहीही नाही
9.
पेशी पटल (Cell membrane) या नावानेही ओळखले जाते
(सोपे)
A. पेशीची भिंत (Cell wall)
B. अर्ध-पारगम्य पटल (Semi permeable
membrane)
C. केंद्रकीय पटल (Nuclear membrane)
D. केंद्रकद्रव्य (Nucleoplasm)
10. पेशींचे ऊर्जागृह (Power
house) हे आहे (सोपे)
A. तंतुकणिका (Mitochondria)
B. गॉल्जी कॉम्प्लेक्स (Golgi
complex)
C. लायसोसोम (Lysosome)
D. रायबोसोम (Ribosome)
II. खालील प्रश्नांची उत्तरे
द्या. (1 गुण)
11. जीवनाचा मूलभूत संरचनात्मक आणि कार्यात्मक घटक कोणता आहे? (सोपे)
12. पेशींचा शोध कोणी लावला? (सोपे)
13. पेशी पटल (Cell
membrane) कशाने बनलेले असते? (सोपे)
14. कोणते अंगक पेशीचे "ऊर्जागृह" म्हणून ओळखले जाते? (सोपे)
15. पेशीतील केंद्रकाचे कार्य काय आहे? (मध्यम)
16. पेशीद्रव्य (Cytoplasm) म्हणजे काय? (सोपे)
17. कोणते अंगक प्रथिने संश्लेषणासाठी (protein synthesis) जबाबदार आहे? (सोपे)
18. पेशी भिंतीचे मुख्य कार्य काय आहे? (सोपे)
19. कोणत्या अंगकात पाचक एंजाइम (digestive enzymes) असतात? (सोपे)
III. खालील प्रश्नांची उत्तरे
द्या. (2 गुण)
20.
आदिकलकेंद्री
(Prokaryotic) आणि दृश्यकेन्द्री (Eukaryotic)
पेशींमधील फरक काय आहे? (मध्यम)
21. पेशी पटलाची (Cell
membrane) रचना आणि कार्य वर्णन करा. (मध्यम)
22.
पेशीमध्ये
तंतुकणिकांची (Mitochondria) भूमिका
काय आहे? उदाहरणासह स्पष्ट करा. (मध्यम)
23.
वनस्पती आणि
प्राणी पेशींमधील फरक स्पष्ट करा. (सोपे)
24.
पेशीतील
केंद्रकाचे कार्य स्पष्ट करा. (मध्यम)
25.
पेशीमध्ये
लायसोसोम्सच्या (Lysosomes) कार्याचे
वर्णन करा. (मध्यम)
26.
प्रथिने
संश्लेषणात (protein synthesis) रायबोसोम्सची भूमिका काय आहे? (सोपे)
27.
एंडोप्लाज्मिक
रेटिकुलमची (Endoplasmic reticulum) रचना आणि कार्य वर्णन करा. (कठीण)
28.
सजीव
प्राण्यांमध्ये पेशी विभाजनाचे (cell
division) महत्त्व काय आहे? (मध्यम)
29.
तंतुकणिकांची
(Mitochondria) स्वच्छ आकृती काढा. (मध्यम)
IV. खालील प्रश्नांची उत्तरे
द्या. (3 गुण)
30.
तंतुकणिकांची
(Mitochondria) रचना आणि कार्य स्पष्ट करा.
(मध्यम)
31. पेशी संतुलन (cellular
homeostasis) राखण्यात पेशी पटलाची (cell membrane) भूमिका वर्णन करा. (कठीण)
32.
खरखरीत
एंडोप्लाज्मिक रेटिकुलम (RER) आणि
गुळगुळीत एंडोप्लाज्मिक रेटिकुलम (SER) यांच्यातील फरक
स्पष्ट करा. (मध्यम)
33.
परासरणाची (osmosis) प्रक्रिया आणि पेशींमध्ये त्याचे
महत्त्व स्पष्ट करा. (कठीण)
34.
केंद्रकाची
(nucleus) रचना आणि कार्य वर्णन करा. (मध्यम)
35.
पेशीतील पचन
(cellular digestion) आणि पुनर्चक्रीकरणामध्ये
(recycling) लायसोसोम्सच्या (lysosomes) भूमिकेचे स्पष्टीकरण द्या. (कठीण)
36.
गॉल्जी
उपकरणाची (Golgi apparatus) रचना आणि कार्य वर्णन करा. (मध्यम)
37.
पेशींचे
कार्य राखण्यासाठी पेशीतील अंगकांचे (cellular
organelles) महत्त्व स्पष्ट करा. (कठीण)
38.
पेशी
श्वसनाची (cellular respiration) प्रक्रिया आणि त्याचे महत्त्व वर्णन करा. (मध्यम)
39.
प्राणी
पेशीची स्वच्छ आकृती काढा आणि खालील भागांना नावे द्या: (मध्यम)
A. सेंट्रिओल
B. तंतुकणिका
40.
वनस्पती
पेशीची स्वच्छ आकृती काढा आणि खालील भागांना नावे द्या: (मध्यम)
A. क्लोरोप्लास्ट
B. पेशीची भिंत
V. दिलेली आकृती ओळखा आणि
दिलेल्या भागांना नावे द्या. (1 गुण) (सोपे)
41.
VI. खालील प्रश्नांची उत्तरे द्या: (HOTS
प्रश्न)
B
42.
जेव्हा
तुम्ही जास्त वेळ कपडे धुता, तेव्हा तुमच्या बोटांची त्वचा का आकसते (shrink)? (कठीण)
43.
एका पेशीला हायपरटोनिक
(hypertonic)
द्रावणात ठेवले आहे. पेशीला काय होईल आणि का? (मध्यम)
44.
तंतुकणिकांची
(Mitochondria) रचना पेशी श्वसनाच्या (cellular
respiration) तिच्या कार्यास कशी मदत करते? (कठीण)
45.
जर
वनस्पतीचे हरितलवके (chloroplasts) प्रकाशसंश्लेषण (photosynthesis) करू शकले नाहीत,
तर वनस्पतीवर काय परिणाम होईल? (कठीण)
46.
पेशी
तापमानातील बदलांशी कसे जुळवून घेतात आणि अति तापमानाचे परिणाम काय असतात? (कठीण)
47.
रोगप्रतिकारशक्ती
(immune responses) द्वारे पेशी संक्रमणांना (infections)
कसा प्रतिसाद देतात? (कठीण)
टिप्पणी पोस्ट करा