SUBJECT - Environment Science
SYLLABUS - KARNATAKA STATE
QUESTION BANK OF LESSON BASED ASSESSMENT
पाठ आधारित मूल्यमापन प्रश्नावली
सदर प्रश्नावली DSERT website वरील पुस्तकातील भाषांतर आहे.
प्रकरण -6. हवा
अध्ययन निष्पत्ती :
हा धडा अभ्यासल्यानंतर, विद्यार्थी
खालील गोष्टी करू शकतील:
1.
हवा एक
नैसर्गिक संसाधन आहे आणि सर्व सजीवांसाठी ती आवश्यक आहे हे समजून घेणे.
2.
पृथ्वीच्या
वातावरणाचे वर्णन ग्रहाला वेढलेला हवेचा थर म्हणून करणे.
3.
नायट्रोजन, ऑक्सिजन, कार्बन
डायऑक्साइड, पाण्याची वाफ, निष्क्रिय
वायू आणि धूळ कणांचा समावेश असलेल्या हवेच्या रचनेची अंदाजे टक्केवारीसह माहिती
असणे.
4.
साध्या
प्रयोगांद्वारे हवेची उपस्थिती दर्शवणे आणि तिची वैशिष्ट्ये वर्णन करणे.
5.
हवा जागा
व्यापते, तिला वजन असते आणि ती अदृश्य असली तरी तिची उपस्थिती जाणवते
हे स्पष्ट करणे.
6.
प्राणी आणि
वनस्पतींमध्ये श्वसनासाठी हवेतील ऑक्सिजनचे महत्त्व समजून घेणे.
7.
ज्वलनामध्ये
(आग) हवेची भूमिका ओळखणे आणि हवा जळण्यास कशी मदत करते हे समजून घेणे.
8.
गतिमान
हवेचे (वारा) परिणाम वर्णन करणे आणि वाऱ्याने वाहून नेलेली ऊर्जा समजून घेणे.
9.
दैनंदिन
जीवनातील उदाहरणे ओळखणे जिथे हवा महत्त्वाची भूमिका बजावते (उदा. टायर, पतंग
उडवणे, नारळाची झाडे डोलणे).
10.
वायू
प्रदूषण म्हणजे काय हे समजून घेणे आणि कारखाने, वाहने, जळणारे
पदार्थ आणि फटाके यांच्या धुरासारखी त्याची कारणे ओळखणे.
11.
मानवी
आरोग्य, वनस्पती आणि प्राण्यांवर वायू प्रदूषणाचे हानिकारक परिणाम
वर्णन करणे.
12.
वायू
प्रदूषण रोखण्यासाठी आणि पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी व्यावहारिक उपाय सुचवणे
आणि चर्चा करणे.
13.
चित्रे आणि
परिस्थितींचे निरीक्षण करून वायू प्रदूषणास कारणीभूत ठरणार्‍या क्रिया आणि ते
रोखण्यास मदत करणार्‍या क्रिया यांमध्ये फरक करणे.
14.
स्वच्छ
हवेचे सर्व सजीवांच्या आरोग्य आणि कल्याणासाठी महत्त्व सांगणे.
I. योग्य पर्याय
निवडा आणि खालील प्रश्नांची उत्तरे द्या
1.
वातावरणात
सर्वात कमी प्रमाणात असलेला वायू कोणता आहे? (सोपे)
a) ऑक्सिजन
b) कार्बन
डायऑक्साइड
c) नायट्रोजन
d) पाण्याची
वाफ
2.
वातावरणातील
कार्बन डायऑक्साइडचे प्रमाण किती आहे? (सोपे)
a) 78%
b) 0.04%
c) 21%
d) 0.96%
3.
हवेचे एक
वैशिष्ट्य कोणते आहे? (सोपे)
a) हवेला रंग
असतो.
b) हवेला चव
असते.
c) हवा जागा
व्यापते.
d) हवा सहजपणे
विघटित होते.
4.
मानवांना
किंवा इतर सजीवांना हानी पोहोचवणारे रसायने, धूळ, सूक्ष्मजंतू
हवेत जमा होण्याला काय म्हणतात? (सोपे)
a) जल प्रदूषण
b) भूमी
प्रदूषण
c) ध्वनि
प्रदूषण
d) वायू
प्रदूषण
5.
वायू
प्रदूषणामुळे होणाऱ्या प्रमुख आरोग्य समस्यांपैकी "फुफ्फुस आणि श्वसनाचे
आजार" कोणते आहेत? (सोपे)
a) कॉलरा
b) मलेरिया
c) दमा
d) वरील सर्व
(हृदयविकार, कर्करोग यासह)
II. रिकाम्या जागा
भरा
6.
पृथ्वीला
वेढलेल्या हवेच्या थराला ___________
म्हणतात. (सोपे)
7.
प्राणी आणि
वनस्पतींच्या जीवनासाठी हवा खूप ___________ आहे. (सोपे)
8.
हवेत
मुख्यत्वे ___________
आणि ___________ वायू असतात. (सोपे)
9.
हवेतील
नैसर्गिक वायूपैकी ___________%
नायट्रोजन आहे. हे 78% आहे. (सोपे)
10.
हवेच्या
रचनेत कार्बन डायऑक्साइड. तो फक्त ___________. (सोपे)
11.
हवेला वजन
असते आणि ती ___________
व्यापते. (सोपे)
12.
आपण हवेतील
ऑक्सिजनचा उपयोग ___________
साठी करतो. (सोपे)
13.
वारा दिसत
नाही पण आपण तो ________________. (सोपे)
14.
वायू
प्रदूषण ___________,
___________ आणि ___________ मुळे होते. (सोपे)
15.
वायू
प्रदूषण रोखण्यासाठी आपण ___________
वाहने वापरू शकतो. (सोपे)
III. खालील
प्रश्नांना खरे किंवा खोटे सांगा
16.
वारा
दृश्यमान आहे आणि आपण त्याला पाहू शकतो. (सोपे)
17.
प्राणी आणि
वनस्पतींसाठी जीवन जगण्यासाठी हवा आवश्यक आहे. (सोपे)
18.
हवेतील 78% भाग हायड्रोजनने बनलेला आहे. (सोपे)
19.
हवेमध्ये
ऑक्सिजन. ते 21% आहे. (सोपे)
20.
हवेला वजन
नसते. (सोपे)
21.
मानवासाठी
हवेचा दाब अपरिहार्य आहे. (सोपे)
22.
हवेत धूळ
आणि रसायने जमा झाल्यामुळे वायू प्रदूषण होते. (सोपे)
23.
वायू
प्रदूषण आरोग्याला हानी पोहोचवत नाही. (सोपे)
24.
कारखान्यांमधून
निघणाऱ्या धुरामुळे वायू प्रदूषण होते. (सोपे)
25.
वाहनांमध्ये
मोठ्या प्रमाणात इंधनाचा वापर केल्याने आपण प्रदूषण वाढवतो. (मध्यम)
IV. 26. जुळवा जुळवा. (मध्यम)
अ ब
1.
हवेचा मुख्य
भाग a. ऑक्सिजन
2.
हवा 78% b. नायट्रोजन
3.
हवेचे
वस्तुमान c. धूळ, पाण्याची वाफ
4.
हवेला वजन
असते d. हवेने भरलेली प्लेट
5.
हवेतील
प्रदूषण e. रसायन आणि धुरामुळे
6.
हवेचा वापर f. श्वसन, ज्वलन
7.
वायू
प्रदूषणावर प्रतिबंध g. उंच चिमण्या, सार्वजनिक
वाहतूक
8.
गतिमान
हवेला काय म्हणतात? h. वारा
V. खालील
प्रश्नांची उत्तरे द्या (एक गुणांचे प्रश्न)
27.
हवा कशाचे
मिश्रण आहे? (सोपे)
28.
हवेचे दुसरे
नाव काय आहे? (सोपे)
29.
हवेमध्ये
कोणते वायू महत्त्वाचे आहेत? (सोपे)
30.
प्राण्यांच्या
जीवनासाठी हवा का आवश्यक आहे? (सोपे)
31.
हवा कोठे
आढळत नाही तिथे आपल्याला तिची उपस्थिती कोठे जाणवते? (सोपे)
32.
हवेला वजन
असते का? (सोपे)
33.
वायू
प्रदूषण म्हणजे काय? (सोपे)
34.हवेचे प्रमुख प्रदूषक कोणते आहेत? (सोपे)
35.
वायू
प्रदूषण रोखण्यासाठी कोणते उपाय केले जाऊ शकतात? (सोपे)
36.
गतिमान
हवेला दुसरे नाव काय आहे? (सोपे)
VI. खालील
प्रश्नांची उत्तरे द्या (दोन गुणांचे प्रश्न) (मध्यम)
37.
हवेच्या
रचनेत कोणते वायू उपस्थित आहेत? (मध्यम)
38.
हवेला वजन
असते हे कसे स्पष्ट केले जाऊ शकते? (मध्यम)
39.
वायू
प्रदूषणामुळे काय हानी होते? (मध्यम)
40.
हवेचे मुख्य
उपयोग लिहा. (मध्यम)
41.
वायू
प्रदूषण रोखण्यासाठी आपण काय करू शकतो? (मध्यम)
42.
आग
लावण्यासाठी हवा का आवश्यक आहे? (मध्यम)
43.वायू प्रदूषणाची कारणे स्पष्ट करा. (मध्यम)
44.
हवेशी
संबंधित एक सोपा प्रयोग स्पष्ट करा. (मध्यम)
45.
हवेमध्ये
उपस्थित असलेल्या वायूंची नावे सांगा. (मध्यम)
46.
हवेशी
संबंधित दोन गुणधर्म सांगा. (मध्यम)
VII. खालील
प्रश्नांची उत्तरे द्या (तीन गुणांचे प्रश्न)
47.
हवा प्राणी
आणि वनस्पतींना कशी मदत करते? (कठीण)
48.
हवेमध्ये
उपस्थित असलेल्या प्रमुख वायूंची नावे सांगा. (कठीण)
49.
वायू
प्रदूषणामुळे होणाऱ्या आरोग्य समस्या स्पष्ट करा. (कठीण)
50.
हवेला वजन
असते हे दाखवण्यासाठी एक साधा प्रयोग स्पष्ट करा. (कठीण)
51.
हवेच्या
वापराचे आणि वायू प्रदूषणावर प्रतिबंध घालण्याच्या 3 पद्धती लिहा. (कठीण)
52.
हवेच्या
वापराचे एक उदाहरण द्या. (कठीण)
53.
वायू
प्रदूषण रोखण्यासाठी समाजात कोणती पाऊले उचलली जाऊ शकतात हे स्पष्ट करा. (कठीण)
54.
हवेच्या
स्थितीतील बदल आणि हवेच्या हालचालीची कारणे स्पष्ट करा. (कठीण)
55.
हवेचा वापर
आणि तिची ओळख यावर निबंध लिहा. (कठीण)
56.
आग
लावण्यासाठी हवा का आवश्यक आहे? (कठीण)
VIII. खालील
प्रश्नांची उत्तरे द्या (चार गुणांचे प्रश्न)
57.
हवेची रचना, तिचे महत्त्व आणि हवेशी संबंधित प्रयोग स्पष्ट करा. (कठीण)
58.
वायू
प्रदूषणाची कारणे, परिणाम आणि ते रोखण्यासाठी करता येणारे उपाय स्पष्ट करा. (कठीण)
59.
हवेचे वजन
दाखवण्यासाठी प्रयोग स्पष्ट करा आणि हवेच्या वजनाचे महत्त्व लिहा. (कठीण)
60.
हवेच्या
उपयोगांवर निबंध लिहा आणि हवेचे महत्त्व स्पष्ट करा. (कठीण)
61.
वायू
प्रदूषणाचे परिणाम आरोग्य, पर्यावरण आणि जीवमंडळावर कसे परिणाम करतात? (कठीण)
62.
वायू
प्रदूषण रोखण्यासाठी कोणत्या रणनीती आणि सामाजिक जागृती केल्या जाऊ शकतात हे
स्पष्ट करा. (कठीण)
63.
हवेमध्ये
मिसळलेले वायू स्पष्ट करा आणि हवेच्या नुकसानीचे विश्लेषण करा. (कठीण)
64.
वायू
प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवण्यात सरकार आणि समाजाची भूमिका स्पष्ट करा. (कठीण)
65.
हवेची
स्थिती आणि हवेची हालचाल यावर चर्चा लिहा आणि तिचे महत्त्व स्पष्ट करा. (कठीण)
66.
हवेशी
संबंधित धड्यातून तुम्ही शिकलेले प्रमुख विचार विश्लेषण करा. (कठीण)
IX. प्रकल्प कार्य
(चार गुणांचे प्रश्न)
67.
जेव्हा
तुम्ही एक फुगा घेऊन हवा भरता आणि त्याला एका मोठ्या बॉलसारखे बनवता, तेव्हा फुग्याचे तोंड धरून त्यातील हवा थोडी बाहेर सोडा, त्यातून येणारा आवाज (संगीत) निरीक्षण करा. याचे कारण काय
याचा विचार करा. हे कोठे वापरले जाते ते सांगा. (मध्यम)
टिप्पणी पोस्ट करा