मोबाईल APP- अनुसूचित जातींचे सर्वेक्षण-2025
" कर्नाटक सरकार अनुसूचित जातींचे सर्वेक्षण-2025 मोबाईल APP माहिती,संकेत नंबर (CODES) व माहिती भरण्याची प्रक्रिया- "
कर्नाटक सरकार अनुसूचित जातींचे सर्वेक्षण-2025
मोबाईल APP माहिती,संकेत नंबर (CODES) व माहिती भरण्याची प्रक्रिया-
Step 1: Allow access to the camera to take Picture
सर्वेक्षकांनी प्रथम सर्वेक्षणाचे ॲप इन्स्टॉल करावे लागेल. त्यानंतर While using the app या पर्यायावर क्लिक करावे.
Step 2: Enter mobile number
सर्वेक्षकांनी त्यांचा मोबाईल नंबर टाकून सर्वेक्षणाच्या ॲप्लिकेशनमध्ये लॉग इन करावे.
Step 3: Enter the OTP received to Registered mobile number
सर्वेक्षकांनी मोबाईल नंबरवर आलेला ओटीपी टाकून लॉग इन करावे.
Step 4: Click on Start Survey button to start the survey
मुख्यपृष्ठावर "समीक्षेला सुरुवात करा/Start Survey" टॅब दिसेल.
समीक्षेला सुरुवात करण्यासाठी Start Survey टॅबवर क्लिक करावे.
Step 5: Enter Voter List SL No, Select do you belong to SC and Select ID Option and enter ID Number
💢मतदार यादीतील घरांच्या आधारावर सर्वेक्षण सुरू करावे लागेल.
💢Start Survey button क्लिक केल्यानंतर भेट दिलेल्या घरातील कुटुंबप्रमुखाचा मतदार यादीतील क्रमांक टाकावा.
💢नमूद केल्यानंतर, आपण "अनुसूचित जाती/ SC" चे आहात का? याबद्दल माहिती घ्यावी लागेल. अनुसूचित जाती /SC कुटुंब असल्यास, "अनुसूचित जाती/SC" या पर्यायावर क्लिक करावे.
💢"अनुसूचित जाती/SC" या पर्यायावर क्लिक केल्यानंतर “Ration Card /शिधापत्रिका" किंवा Aadhaar number/आधार क्रमांक टाकून खालील "SUBMIT/सादर करा" Button क्लिक करून सर्वेक्षण पुढे चालू ठेवावे.
💢अनुसूचित जाती/ SC कुटुंब नसल्यास, "अनुसूचित जातीतील नाही/Non SC" या पर्यायावर क्लिक करावे.
💢“अनुसूचित जातीतील नाही/Non SC या पर्यायावर क्लिक केल्यास माझ्यासह कुटुंबातील सदस्यांची संख्या आणि घराचा क्रमांक भरून सादर करा /SUBMIT" Button क्लिक करावे.
Step 6: The Family list will be displayed and assigned head of the family.
💢मागील स्क्रीनवर नमूद केलेल्या शिधापत्रिकेतील कुटुंबातील सदस्यांची माहिती (कुटुंब डेटाबेसमध्ये आहे तशी) या स्क्रीनवर दिसेल.
💢या यादीत कुटुंबातील राहिलेल्या सदस्यांची नावे जोडण्याची सोय आहे. त्यासाठी "सदस्य जोडा/ADD MEMBER" या पर्यायावर क्लिक करावे. (यासंबंधीची पद्धत Step-7 मध्ये दिली आहे)
💢या स्क्रीनवर कुटुंबाचा प्रमुख ठरवावा लागेल.
💢पुरुष सदस्याला प्रमुख म्हणून निवडणे अनिवार्य आहे.
💢जर एकटी महिला पालक असेल किंवा पात्र पुरुष सदस्य नसेल, तर सर्वेक्षक महिलेला कुटुंबाचा प्रमुख म्हणून निवडू शकतात. पुढे जाण्यापूर्वी ही पायरी अनिवार्य आहे. सर्वेक्षणासोबत
💢त्यामुळे वरील यादीतील नावांमध्ये प्रमुखाचे नाव वर नमूद केल्याप्रमाणे निवडा आणि “कुटुंबाचा प्रमुख नेमून घ्या/Assign HOF" या पर्यायावर क्लिक करावे.
💢त्यानंतर “सर्वेक्षण/SURVEY" Button वर क्लिक करून पुढे जावे.
Step 7: Member can be added by clicking on add member button and only 2 member can be added
💢नवीन सदस्य जोडण्यासाठी वरील बॉक्स वापरावे लागतील.
💢सदस्य जोडण्यासाठी "सदस्य जोडा/ADD MEMBER" या पर्यायावर क्लिक करावे. येथे फक्त 2 सदस्यांना जोडण्याची सोय आहे.
💢सदस्याचे नाव, जन्म तारीख आणि लिंगाची माहिती टाकून "OK" या पर्यायावर क्लिक करावे.
Step 8: Check the consent and proceed with survey
वरील बॉक्समध्ये "मी नियम आणि अटींशी सहमत आहे./ I agree to the terms and conditions" या शीर्षकाच्या डाव्या बाजूला असलेल्या चौकटीत माहिती देणाऱ्या व्यक्तीची संमती घेऊन क्लिक करावे. मार्क करून "PROCEED" या पर्यायावर क्लिक करावे.
Step 9: Available data from kutumba will be auto filled and rest to be filled by the user.
💢या मागील स्क्रीननंतर वरील स्क्रीनवर Ration Card /शिधापत्रिका नमूद केलेल्या कुटुंबांसाठी कुटुंब डेटाबेसमध्ये असलेली उपलब्ध माहिती आपोआप दिसेल.
💢आधार क्रमांक नमूद केलेल्या कुटुंबातील सदस्यांनी सर्व माहिती द्यावी लागेल.
💢जी माहिती उपलब्ध नाही ती सर्वेक्षकांनी भरावी.
💢पहिल्या बॉक्समध्ये प्रमुखाचा/माहिती देणाऱ्या व्यक्तीचा फोटो क्लिक करून अपलोड करावा.
💢वरील स्क्रीनच्या क्र.सं. 13 मध्ये “कुटुंबप्रमुखाशी संबंध/Relationship with the Head of the household" कुटुंबप्रमुखाशी असलेले नाते ड्रॉप-डाऊनमधील पर्यायांमधून निवडावे.
💢अचूक डेटा नोंदणी सुनिश्चित करण्यासाठी सर्वेक्षकांनी योग्य पर्याय काळजीपूर्वक निवडावा, कारण प्रत्येक ड्रॉप-डाऊन विचारलेल्या विशिष्ट प्रश्नानुसार डिझाइन केलेले आहे.
💢वरील स्क्रीनच्या क्र.सं. 14 मध्ये पहिल्या आयटममध्ये "जात/Caste" संदर्भात सर्वेक्षकांनी प्रथम ड्रॉप-डाऊनमधून जात निवडावी.
💢निवडलेली जात आदी द्रविड, आदी आंध्र किंवा आदी कर्नाटक असल्यास,दुसरी आयटममधील ड्रॉप-डाऊन यादीतील 98 जातींमधून मूळ जात निवडावी.
💢माहिती देणाऱ्या व्यक्तीला मूळ जात माहित नसल्यास "Don't know" (माहित नाही) असे नमूद करावे.
💢कुटुंबप्रमुखाची (HOF) जात मुलगा आणि मुलीला लागू होते.
💢आंतरजातीय विवाह झालेल्या प्रकरणांमध्ये पत्नी किंवा सुनेची जात वेगळी असू शकते. ही माहिती जाणून घेऊन नमूद करावी.
💢वरील स्क्रीनच्या क्र.सं. 15 मध्ये "तुम्ही अनुसूचित जातीचे प्रमाणपत्र मिळवले आहे का?/Whether Scheduled Caste Certificate is Obtained? " या आयटममध्ये कुटुंबातील सदस्यांनी जातीचे प्रमाणपत्र मिळवले असल्यास "Yes/होय" आणि न मिळाल्यास "No/नाही" असे नमूद करावे.
स्पष्टीकरण:
💢अनुसूचित जातीच्या अधिकृत यादीतील जातींची माहिती आयोगाच्या सर्वेक्षण उद्देशासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. या पार्श्वभूमीवर विविध वांशिक अभ्यास अहवाल, विविध आयोगांचे अहवाल, शासनाची मागील आरक्षण यादी आणि संघटना व नागरिकांकडून आलेल्या अर्जांमध्ये जातनिहाय लोकसंख्या विशिष्टपणे उपलब्ध नसल्यामुळे या सर्वेक्षणात अनुसूचित जातीच्या 101 जातींची विशिष्ट लोकसंख्या गोळा करणे हा मुख्य उद्देश आहे.
💢राज्यातील अनुसूचित जातीची अधिकृत यादी तयार करून ती परिशिष्ट-2A मध्ये जोडली आहे. त्यामुळे अनुसूचित जातीच्या यादीतील नावांपुरतीच मर्यादित राहावे. कोणीही त्यांची जात अनुसूचित जातीची असल्याचे सांगितल्यास त्यांची मूळ जात विचारावी.
अनुसूचित जातीच्या यादीत क्रम क्रमांक: 01 आदी आंध्र, क्रम क्रमांक:02 आदी द्रविड, क्रम क्रमांक:03 आदी कर्नाटक म्हणून नमूद केलेल्या जाती मूळ जाती नाहीत. हे जातींचे समूह आहेत, त्यामुळे या जाती नमूद करणाऱ्यांनी त्यांची जात/मूळ जात नमूद करणे अनिवार्य आहे. त्या अनुसूचित जातीच्या यादीतील 98 जातींपैकी कोणतीही असू शकते. परिशिष्ट-2B मध्ये 004 ते 101 जातींची (98 जातींची) यादी आणि सांकेतिक क्रमांक दिलेला आहे. त्या सांकेतिक क्रमांकांपैकी एक नोंदवावा.
कुटुंब तपशील -:
💢वरील स्क्रीनवर लिंग, वय आणि आधार कार्ड क्रमांक, वैवाहिक स्थिती, विवाह झाला त्यावेळी वय यांसारखा डेटा आपोआप भरला जाईल.
💢नवीन कुटुंबातील सदस्यांना जोडताना आधार कार्ड क्रमांक टाकणे अनिवार्य आहे.
स्पष्टीकरण::
💢लिंगाची माहिती ड्रॉप-डाऊनमधील 3 सांकेतिक क्रमांकांद्वारे नोंदवावी. शक्यतो व्यक्तीचे नाव आणि कुटुंबाच्या प्रमुखाशी असलेले नाते 2 आणि 3 मध्ये नमूद केले आहे हे लक्षात घेऊन व्यक्तीचे लिंग जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा. जर माहिती देणाऱ्या व्यक्तीने सांकेतिक क्रमांक 1 किंवा 2 व्यतिरिक्त, विशेष परिस्थितीत अहवाल देण्याची इच्छा दर्शविल्यास, तृतीय लिंगाचा सांकेतिक क्रमांक 3 द्यावा.
💢वय: कुटुंबातील सदस्यांचे वय पूर्ण वर्षांमध्ये नमूद करावे.
💢आधार कार्ड क्रमांक : कुटुंबातील प्रौढ सदस्यांच्या आधार कार्डाचा 12 अंकी क्रमांक संबंधित नावापुढे नोंदवावा.
💢वैवाहिक स्थिती: ड्रॉप डाउनमधील 13 स्थितींपैकी योग्य ती एक निवडावी.
💢विवाह झाला त्यावेळी वय: कुटुंबातील सदस्यांचे विवाह झाला त्यावेळी असलेले वय पूर्ण वर्षांमध्ये नमूद करावे.
शिक्षणाची माहिती -:
💢वरील स्क्रीनवर शिक्षणाचा तपशील (कमाल शैक्षणिक पात्रता), शाळेचा प्रकार, शाळा सोडली असल्यास तपशील (6 ते 16 वर्षांपर्यंत फक्त), a. तुम्ही शाळा सोडली आहे का?, b. वय (वर्षांमध्ये) c. शाळा सोडली तेव्हाचे वर्ग 17 ते 40 वर्षांच्या व्यक्तींनी शिक्षण पुढे न चालू ठेवण्याचे कारण आणि आरक्षण धोरणातून मिळालेले फायदे हे सर्व पर्याय ड्रॉप-डाऊनमधील आयटममधून निवडावे.
स्पष्टीकरण
शाळेचा प्रकार:
💢परिशिष्ट-2 मध्ये सरकारी, खाजगी, कॉन्व्हेंट इत्यादी शाळांचे 15 वर्गांमध्ये विभाजन केलेले आहे. अभ्यास केलेल्या शाळेला लागू होणारा सांकेतिक क्रमांक नमूद करावा. या उद्देशासाठी नमुन्यात 3 बॉक्स दिलेले असून, फक्त 3 प्रकारच्या शाळा नमूद करण्याची सोय आहे. एकाच शाळेत शिक्षण घेतले असल्यास लागू होणारा एकच सांकेतिक क्रमांक नमूद करावा.
साक्षर :
💢ज्या व्यक्तीचे वय 7 वर्षांपेक्षा जास्त आहे आणि ज्याला वाचता, लिहिता आणि समजून घेण्याची क्षमता आहे, त्याला साक्षर मानले जाते. म्हणजेच, फक्त वाचता येत असेल आणि लिहिता येत नसेल तर त्याला साक्षर मानले जात नाही. साक्षर ठरण्यासाठी, व्यक्तीने कोणतीही औपचारिक शिक्षण घेतले असणे आवश्यक नाही. प्रौढ शिक्षण शाळांमध्ये किंवा अनौपचारिक शिक्षण घेतले असले तरी चालेल. अंध असून ब्रेल लिपी वाचू शकणाऱ्या व्यक्तींनाही साक्षर मानले जाते.
निरक्षर :
ज्यांना वाचता आणि लिहिता येत नाही, फक्त वाचता येते पण कोणत्याही भाषेत लिहिता येत नाही अशा व्यक्ती निरक्षर असतात. हे सहा वर्ष किंवा त्यापेक्षा कमी वयाच्या मुलांना लागू होत नाही.
💢एका व्यक्तीकडे असलेल्या विविध प्रकारच्या शिक्षणाच्या तपशीलांचे परिशिष्ट-2 मध्ये स्थूलमानाने वर्गीकरण केले असून 22 सांकेतिक क्रमांक दिलेले आहेत. कुटुंबातील सदस्यांना लागू होणाऱ्या सर्वाधिक शिक्षणाचा तपशील सांकेतिक क्रमांकाद्वारे नमूद करावा. सांकेतिक यादीत उपलब्ध नसलेला कोणताही शिक्षणक्रम पूर्ण केला असल्यास इतर कॉलममध्ये माहिती देणाऱ्या व्यक्तीने दिलेला तपशील नमूद करावा.
शाळा सोडली तेव्हाचा वर्ग:
💢ही माहिती फक्त 6 ते 16 वयोगटातील सदस्यांना लागू आहे. कुटुंबातील सदस्यांनी त्यांचे शिक्षण सोडले असल्यास आणि शाळा सोडली असल्यास ते कोणत्या वर्गात असताना सोडले याची स्पष्ट नोंद दिलेल्या बॉक्समध्ये करावी. ही माहिती फक्त पहिली ते दहावी पर्यंतच्या वर्गांसाठी मर्यादित आहे.

💢वरील 17 ते 40 वर्षांच्या व्यक्तींनी शिक्षण पुढे न चालू ठेवण्याचे कारण:
💢साधारणपणे 10वी पूर्ण केलेले किंवा त्यात नापास झालेले शिक्षण पुढे चालू ठेवत नाहीत. काही ठिकाणी व्यावसायिक अभ्यासक्रमांना प्रवेश न मिळाल्याने किंवा अशा अभ्यासक्रमांना प्रवेश घेण्यासाठी आर्थिक अडचण आल्याने काहीजण शिक्षण सोडतात. अशा अनेक कारणांमुळे 17 ते 40 वयोगटातील व्यक्तींना शिक्षण पुढे चालू ठेवणे शक्य झाले नसेल, अशांची यादी परिशिष्ट-2 मध्ये 01 ते 15 पर्यंत सांकेतिक क्रमांकांसह दिलेली आहे. सर्वेक्षणात सहभागी सदस्यांसाठी सांकेतिक क्रमांक नमूद करावा. जास्तीत जास्त 3 कारणे नमूद करता यावी यासाठी 3 बॉक्स दिलेले आहेत.
शाळा/कॉलेज प्रवेश :
💢कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याने शैक्षणिक उद्देशासाठी आरक्षण धोरणातून मिळालेल्या फायद्यांपैकी लागू होणारे 3 सांकेतिक क्रमांक दिलेल्या 09 सांकेतिक क्रमांकांमधून नोंदवावे.
आरक्षण धोरणातून मिळालेले फायदे:
शाळा /कॉलेज प्रवेश : कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याने शैक्षणिक उद्देशासाठी आरक्षण धोरणातून मिळालेल्या फायद्यांपैकी लागू होणारे 3 सांकेतिक क्रमांक दिलेल्या 09 सांकेतिक क्रमांकांमधून नोंदवावे.
रोजगार तपशील -
💢वरील स्क्रीनवर तुम्ही सध्या काम करत आहात का?, सरकारी आणि खाजगी क्षेत्रात सेवा/नोकरी (मासिक वेतनावर), तुम्ही करत असलेला सध्याचा व्यवसाय/धंदा (स्वयंरोजगार) कोणता?, तुमच्या कुटुंबाचा पारंपरिक व्यवसाय कोणता?, सदर व्यवसाय चालू आहे का?, असंघटित क्षेत्रातील रोजंदारी कामगार या सर्व आयटमसाठी ड्रॉप-डाऊनमधील पर्याय निवडावे.
वरील स्क्रीनवर वार्षिक उत्पन्न, आयकर भरता का?
💢तुमच्याकडे बँक खाते आहे का?, राजकीय प्रतिनिधित्व अ.प्रतिनिधी असल्यास/पदाधिकारी असल्यास तपशील, आ.मंडळ/सहकारी संस्था/पदाधिकारी असल्यास तपशील या सर्व आयटमसाठी ड्रॉप-डाऊनमधील पर्याय निवडावे.
स्पष्टीकरण:
💢मासिक वेतनावर सरकारी आणि खाजगी क्षेत्रात सेवा/नोकरी:
💢ही माहिती सर्वेक्षणासाठी खूप महत्त्वाची असून, मासिक वेतनावर काम करणाऱ्या व्यक्ती आणि निवृत्त झालेल्या पेंशनधारकांना लागू होते. केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारच्या सेवेत असलेल्यांव्यतिरिक्त केंद्र आणि राज्य सरकारच्या अखत्यारीत येणाऱ्या महामंडळे, मंडळे आणि संस्थांमध्ये काम करणाऱ्या सर्व कर्मचाऱ्यांसाठी लागू आहे. विशिष्ट पदांवर सेवा बजावत असलेल्या मान्यवरांशी संबंधित माहिती मिळवण्यासाठीही सोय उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारमधील सेवा आणि महामंडळे, मंडळे, संस्थांमधील सरकारी क्षेत्रातील कंत्राटी सेवा आणि सरकारी/क्षेत्रातील बाह्यस्रोत आधारित सेवा करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचे 4 गटांमध्ये (अ, ब, क, ड) वर्गीकरण करण्यात आले आहे. (या चार गटांना वर्ग-1, वर्ग-2, वर्ग-3 आणि वर्ग-4 असेही संबोधले जाते. गट-अ (वर्ग-1) मध्ये वरिष्ठ स्तरावरील उच्च अधिकारी येतात. गट-ब (वर्ग-2) मध्ये इतर मध्यम स्तरावरील राजपत्रित अधिकारी येतात. गट-क (वर्ग-3) मध्ये कार्यालयीन अधीक्षक, व्यवस्थापक, FDA, SDA इत्यादी कर्मचाऱ्यांचा समावेश होतो. गट-ड (वर्ग-4) मध्ये शिपाई, सेवक, अटेंडर इत्यादी चतुर्थ श्रेणी कर्मचाऱ्यांचा समावेश होतो.)
💢खाजगी क्षेत्रासाठी खाजगी कंपन्या, बीपीओ कंपन्या, बाह्यस्रोत कंपन्यांमध्ये काम करणाऱ्या विविध स्तरांतील कर्मचाऱ्यांचे प्रशासन वर्ग, तांत्रिक वर्ग आणि कर्मचारी वर्ग असे वर्गीकरण करण्यात आले आहे. त्याचप्रमाणे बहुराष्ट्रीय आणि माहिती तंत्रज्ञान संस्थांमध्ये काम करणाऱ्यांचेही 3 गटांमध्ये वर्गीकरण करण्यात आले आहे.
💢वर नमूद केल्याप्रमाणे वर्गीकरण केलेल्या गटांसाठी स्वतंत्र सांकेतिक क्रमांक, म्हणजेच 1* ते 34 पर्यंत परिशिष्ट-2 मध्ये दिलेले आहेत. सर्वेक्षणाच्या वेळी कुटुंबातील सदस्यांकडून ते मासिक वेतनावर काम करतात किंवा 34/81 बाबत स्पष्ट माहिती घेऊन, लागू होणारा सांकेतिक क्रमांक भरण्यास सूचित केले आहे. पेंशनधारकांचे 3 गटांमध्ये वर्गीकरण केले असून, त्यांना लागू होणारे सांकेतिक क्रमांक नोंदवण्यास सांगितले आहे.
💢ड्रॉप-डाऊनमधून (उदा. सरकारी किंवा खाजगी) नोकरीचा प्रकार निवडल्यानंतर, प्रशासकीय, तांत्रिक किंवा इतर कामाचे स्वरूप विचारणारे परस्पर जोडलेले ड्रॉप-डाऊन दिसतात.
नोकरीची तपशीलवार माहिती अचूकपणे नोंदवली गेली आहे याची खात्री करण्यासाठी सर्वेक्षकांनी पुढे जाण्यासाठी योग्य पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
💢कुटुंबातील सदस्य स्वयंरोजगार करतात की कोणताही व्यवसाय करतात हे सर्वेक्षकांनी विचारावे लागेल.
💢उत्तरांची निवड पूर्वनिर्धारित ड्रॉप-डाऊन यादीतून करावी लागेल. ड्रॉप-डाऊनमध्ये विशिष्ट पर्याय आहेत, जसे की बीडी बनवणारे, ज्योतिषी इत्यादी.
💢यामुळे स्वयंरोजगाराच्या स्वरूपाचे अचूक वर्गीकरण करण्यास मदत होते.
सध्याचा व्यवसाय/धंदा (स्वयंरोजगार):
💢कुटुंब/सदस्य स्वतःच्या भांडवलातून वस्तू आणि सेवांच्या आर्थिक व्यवहारात कुटुंबातील सदस्यांसह स्वतःहून आर्थिक व्यवहार करत असल्यास अशा व्यवहारांना स्वयंरोजगार म्हणतात.
💢व्यक्ती ज्या व्यवसायात गुंतलेली आहे त्यात शेती (बागकाम, वृक्षारोपण इत्यादींसह), दुग्धव्यवसाय, रेशीम उत्पादन आणि व्यवसाय, कुशल कामगार, विविध वस्तूंचे उत्पादक, किराणा दुकान चालवणारे, फूल-भाजीपाला-फळे-मांस-मासे विक्रेते अशा अनेक व्यवसायांचा या कॉलममध्ये समावेश होतो. अशा 107 प्रकारच्या नोकरी, व्यवसाय, उद्योगांची ओळख पटवण्यात आली असून, त्यांना 1 ते 107 पर्यंत सांकेतिक क्रमांक दिलेले आहेत (परिशिष्ट-2). वर नमूद केलेल्या व्यवसायांशिवाय इतर क्षेत्रात काम करणाऱ्या व्यक्तीसाठी सांकेतिक क्रमांक "000" वापरण्यास सांगितले आहे.
💢काहीवेळा एक व्यक्ती एकापेक्षा जास्त प्रकारचे नोकरी/व्यवसाय करत असू शकते. अशा परिस्थितीचा विचार करून या कॉलममध्ये 3 बॉक्स दिलेले आहेत. लागू होणारा सांकेतिक क्रमांक बॉक्समध्ये नमूद करावा.
💢पुढील प्रश्न कुटुंबाच्या प्रमुखाच्या (HOF) पारंपरिक व्यवसायावर केंद्रित आहेत.
💢हे प्रश्न आणि उत्तरे ड्रॉप-डाऊन मेनूमध्ये देखील दिलेले आहेत.
💢सर्वेक्षकांनी कुटुंबाच्या प्रमुखाच्या पारंपरिक कामाच्या आधारावर संबंधित व्यवसाय निवडला पाहिजे.
तुमच्या कुटुंबाचा पारंपरिक व्यवसाय कोणता?
💢काही कुटुंबे त्यांच्या जीवननिर्वाहासाठी पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या पारंपरिक व्यवसायांवर अवलंबून असतात. वंशपरंपरागत व्यवसायात 'कौशल्य' प्रमुख असते. सदर पारंपरिक व्यवसायातून पुरेसे उत्पन्न मिळो अथवा न मिळो, व्यवसाय करणारे साधारणपणे आपला व्यवसाय चालू ठेवतात. उदाहरणार्थ: डोंबारी खेळ करणारे, अस्वल नाचवणारे, भविष्य सांगणारे, न्हावी, कसाई, सुतार, जरतारी विणकर, घाणीचे तेल उत्पादक, सफाई कर्मचारी, मंदिराची देखभाल करणारे, ताडी काढणारे इत्यादी... वर्गातील लोक वंशपरंपरागत पारंपरिक व्यवसायाच्या कक्षेत येतात. या वर्ग-जातीतील अनेक लोक आजही तोच व्यवसाय करत असतील. पूर्वीच्या काळी अस्तित्वात असलेली स्वयंपूर्ण गावे, विशिष्ट पारंपरिक व्यवसायांना असलेले राजाश्रय इत्यादी व्यवस्था आजच्या वाढत्या शहरीकरण आणि आधुनिकीकरणामुळे लयास जात आहेत. या पार्श्वभूमीवर पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या काही पारंपरिक व्यवसायांद्वारे कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी पुरेसे उत्पन्न मिळवणे शक्य होत नाही. त्यामुळे अशा पारंपरिक व्यवसाय करणाऱ्यांना आपला पूर्वीचा व्यवसाय आता चालू ठेवणे शक्य नसते. तरीही, अनेक पिढ्यांपासून चालत आलेल्या पारंपरिक व्यवसायातील कुटुंबे/व्यक्ती यांची या कॉलममध्ये नोंद घ्यावी.
💢अशा पारंपरिक 80 व्यवसायांची यादी परिशिष्ट-2 मध्ये जोडली असून त्यांना 1 ते 80 पर्यंत सांकेतिक क्रमांक दिलेले आहेत. कोणत्याही कुटुंब किंवा व्यक्तीच्या बाबतीत, यादीत नसलेला पारंपरिक व्यवसाय करत असल्यास त्याला "2" हा सांकेतिक क्रमांक नमूद करावा.
💢व्यक्तीसंबंधीचे प्रश्न प्रामुख्याने कुटुंबाच्या प्रमुखावर केंद्रित आहेत.
💢हे प्रश्न सोपे असून, निवड सोपी व्हावी यासाठी होय किंवा नाही असे पर्याय आहेत.
💢कुटुंबाचा प्रमुख पारंपरिक व्यवसायात गुंतलेला आहे की नाही या आधारावर
💢सर्वेक्षकांनी होय किंवा नाही हे निवडायचे आहे.
💢यामुळे कुटुंबाच्या प्रमुखाच्या नोकरीबद्दलची संबंधित माहिती त्वरित मिळण्यास मदत होते.
💢पदाधिकारी पद भूषवले असेल. ही माहिती देखील सर्वेक्षणात गोळा करण्याची सोय आहे.
💢या कॉलमशी संबंधित सदस्यत्वासाठी 01 ते 22 पर्यंतचे सांकेतिक क्रमांक आणि पदाधिकारी पदांसाठी 23 ते 44 पर्यंतचे सांकेतिक क्रमांक निश्चित करण्यात आले आहेत. कुटुंबातील सदस्यांना लागू होणारा सांकेतिक क्रमांक नोंदवावा. एकापेक्षा जास्त बाबी लागू होणाऱ्या प्रसंगी त्या नोंदवण्यासाठी 5 बॉक्स दिलेले आहेत. महत्त्वाच्या बाबी फक्त भरण्यास सांगितले आहे. सांकेतिक क्रमांक परिशिष्ट-2 मध्ये जोडलेले आहेत. माहिती या 5 बॉक्समध्येच मर्यादित ठेवावी. इतर राजकीय प्रतिनिधित्व असल्यास दिलेला सांकेतिक क्रमांक नोंदवावा.
💢जर कुटुंबातील सदस्याकडे कोणतेही सदस्यत्व किंवा पदाधिकारी पद नसेल, तर रिकाम्या बॉक्समध्ये X असे नमूद करावे.
💢सहकारी संस्था किंवा मंडळाच्या पदाधिकाऱ्यांसाठी परस्पर जोडलेले ड्रॉप-डाऊन असल्यामुळे, सर्वेक्षकांना ड्रॉप-डाऊनमधून पर्याय निवडण्याची सोय आहे.
राजकीय प्रतिनिधित्व :
मंडळ/सहकारी संस्था/गैर-सरकारी संस्थांमध्ये सदस्य किंवा पदाधिकारी असल्यास तपशील:
💢मंडळ / सहकारी संस्था / गैर-सरकारी संस्थांमध्ये देखील सदर संस्थांचे सदस्य आणि पदाधिकारी म्हणून काम करण्याची संधी असते. उदाहरणार्थ: एक व्यक्ती सहकारी बँकेत सदस्य असू शकते आणि त्याच बँकेत संचालक किंवा अध्यक्ष पदाचा पदाधिकारी असू शकते. कामगार संघटनेत सदस्य असू शकते किंवा संघटनेची सचिव किंवा अध्यक्ष असू शकते. सदस्यत्वासाठी 01 ते 24 आणि पदाधिकारी पदासाठी 25 ते 48 पर्यंत सांकेतिक क्रमांक निश्चित करण्यात आले आहेत (परिशिष्ट-2). कुटुंबातील सदस्याला लागू होणारा सांकेतिक क्रमांक नोंदवावा. काहीवेळा कुटुंबातील एक सदस्य अनेक संस्थांमध्ये सदस्य किंवा पदाधिकारी असू शकतो. येथे देखील कुटुंबातील सदस्याच्या सध्याच्या आणि माजी पदांचा उल्लेख करण्यासाठी कॉलममध्ये 5 बॉक्स दिलेले आहेत. इतर राजकीय प्रतिनिधित्व असल्यास दिलेला सांकेतिक क्रमांक नोंदवावा.
जमीन तपशील (Land Details)-
💢वरील स्क्रीनवर कुटुंबाच्या मालकीची जमीन (कुटुंबातील सर्व सदस्यांसह), कर्ज/अनुदान, जनावरे, कृषी संबंधित कामे, स्थावर मालमत्ता, जंगम मालमत्ता, या सर्व आयटमसाठी ड्रॉप-डाऊनमधील पर्याय निवडावे.
💢वरील स्क्रीनवर कुटुंबाला सरकारकडून मिळालेले ठिकाण, राहण्याचे घर, पिण्याच्या पाण्याचे स्रोत, स्वयंपाकासाठी वापरले जाणारे इंधन, घराच्या मालकीचे स्वरूप, भूखंड, शौचालय, दिव्याचा स्रोत, कोणत्याही सामाजिक भेदभावाला बळी पडले आहे का? आणि कोणतीही संस्था/युनिट स्थापन केली आहे/आहे का याबद्दल या सर्व आयटमसाठी ड्रॉप-डाऊनमधील पर्यायांमध्ये योग्य माहिती निवडावी.
पूर्वावलोकन (Preview):
💢सर्वेक्षणात माहिती देणाऱ्या व्यक्तीने दिलेल्या तपशीलांच्या आधारावर एकूण माहितीचा सारांश वरील स्क्रीनवर दिसेल.
💢सदर माहिती माहिती देणाऱ्या व्यक्तीला दाखवून त्यांची संमती घ्यावी.
💢माहिती देणाऱ्या व्यक्तीकडून संमतीपत्र
💢वरील संमतीपत्र सर्वेक्षकांनी माहिती देणाऱ्या व्यक्तीला वाचून दाखवून त्यांची संमती घेऊन PROCEED बटन क्लिक करावे.
अंतिम सबमिट (Final Submit)
💢सर्वेक्षणासाठी माहिती दिल्यानंतर माहिती देणाऱ्या व्यक्तीला एक Application Number तयार होतो.
💢माहिती देणाऱ्या व्यक्तीला तयार झालेला Application Number आणि सही केलेले पान अपलोड करून सादर करा/SUBMIT करावे.
किंवा
💢आधार क्रमांक निवडला असल्यास माहिती देणाऱ्या व्यक्तीच्या मोबाईलवर ओटीपी नंबरद्वारे सादर करा/SUBMIT करावे.
आवश्यक PDF
💢 MOBILE APPLICATION : APP मध्ये माहिती भरण्यासाठी आवश्यक सूचना - CLICK HERE
💢 ANUBANDH 2 : वरील सर्व माहिती भरण्यासाठी आवश्यक संकेत नंबर यादी (List of code number to fill the information) - CLICK HERE
💢 ANUBANDH 2A : जाती / उपजाती संकेत यादी - CLICK HERE
💢 ANUBANDH 2B : जाती / उपजाती संकेत यादी - CLICK HERE
💢अनुसूचित जातींचे व्यापक सर्वेक्षण-2025 मार्गदर्शक सूचना - CLICK HERE